Wczoraj Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport z kontroli przeprowadzonej w Stargardzie. NIK sprawdzała gospodarkę ściekową. Fot. NIK.
Ilość wyświetleń: 751
27 sierpnia na sesji radni zwiększyli do prawie 40 mln zł środki na poprawę retencji w Stargardzie.
Dwa dni później NIK opublikował raport o gospodarce ściekowej w mieście. Otrzymaliśmy go na redakcyjną skrzynkę i zamieszczamy poniżej w całości. Co w sprawie problemu zanieczyszczania Iny robi miasto? O tym pod raportem.
Raport Najwyższej Izby Kontroli:
W ciągu trzech lat blisko 300 tys. m³ nieoczyszczonych ścieków komunalnych trafiło do rzeki Iny przez przelewy burzowe, w tym – bez wymaganych pozwoleń wodnoprawnych – zrzucono ponad 160 tys. m³ ścieków. To konsekwencja niewydolnego systemu kanalizacji i oczyszczalni w Stargardzie, który przestaje prawidłowo działać w okresach intensywnych i długotrwałych opadów deszczu. Niestety z ustaleń kontroli NIK wynika, że podejmowane przez Urząd Miejski w Stargardzie i Spółkę Wody Miejskie Stargard działania organizacyjne, inwestycyjne i remontowe w sferze infrastruktury technicznej nie wyeliminowały zrzutów nieoczyszczonych ścieków do rzeki. Ponadto Miasto nie prowadziło kontroli dotyczących sprawdzenia sposobu postępowania przez właścicieli i użytkowników nieruchomości z nieczystościami z szamb i osadników przydomowych oczyszczalni ścieków.
Wpływ systemu kanalizacji miasta Stargardu na stan rzeki Iny budzi żywe zainteresowanie mieszkańców, ekologów i wędkarzy. Media donosiły o cyklicznym zanieczyszczaniu Iny, powodującym szkody w jej florze i faunie oraz możliwym zagrożeniu dla zdrowia ludzi korzystających z wód tej rzeki. Szczególnie poważny incydent miał miejsce 17 czerwca 2023 r., gdy dokonano zrzutu ścieków i wody opadowej po ulewnym deszczu. Sytuacja była określana jako katastrofa ekologiczna.
W odpowiedzi na zainteresowanie opinii publicznej, Delegatura NIK w Szczecinie przeprowadziła kontrolę doraźną Realizacja zadań w zakresie gospodarki ściekowej na terenie Gminy Miasto Stargard. Kontrola obejmowała lata 2021-2023, a jej celem było sprawdzenie czy gospodarka ściekowa jest prowadzona prawidłowo i w sposób mający na celu ochronę rzeki Iny przed zanieczyszczeniami. Skontrolowano Urząd Miejski w Stargardzie oraz Wody Miejskie Stargard sp. z o.o.
Na terenie Stargardu dominującą siecią kanalizacyjną jest sieć kanalizacji ogólnospławnej, tj. sieć, którą odprowadzane są łącznie ścieki oraz wody opadowe i roztopowe. W przypadku gwałtownych opadów deszczu dochodzi do bezpośredniego zrzutu nadmiarowych nieoczyszczonych ścieków do rzeki Iny przez przelewy burzowe. Ma to na celu uniknięcie zalania miasta mieszaniną ścieków i wód opadowych.
Najważniejsze ustalenia kontroli
Kontrola przeprowadzona w Urzędzie Miejskim w Stargardzie oraz Wodach Miejskich Stargard sp. z o.o. wykazała, że podejmowane dotychczas w tych jednostkach działania organizacyjne, inwestycyjne i remontowe w sferze infrastruktury technicznej nie wyeliminowały zrzutów nieoczyszczonych ścieków do rzeki Iny w okresach intensywnych lub długotrwałych opadów deszczu. Oszacowana przez Spółkę ilość nieoczyszczonych ścieków, jaka została odprowadzona przez wszystkie przelewy burzowe w latach 2021-2023 wyniosła ogółem prawie 293 tys. m3. Bez wymaganych pozwoleń wodnoprawnych dokonano 25 zrzutów – ogółem ponad 160 tys. m3 ścieków, a 11 z nich nastąpiło bez decyzji wymaganej przepisami Prawa wodnego. Ponadto w 2023 r. nie przestrzegano postanowień uzyskanej decyzji Wód Polskich w zakresie dopuszczalnej rocznej ilości ścieków odprowadzanych poprzez dwa przelewy burzowe – przekroczenie wyniosło odpowiednio 37 tys. m3 oraz blisko 9 tys. m3.
Kontrola NIK, poza nieprawidłowościami związanymi ze zrzutami przez przelewy burzowe, wykazała także inne nieprawidłowości w obszarze gospodarki ściekowej. Spółka Wody Miejskie Stargard nie wykonywała obowiązków, określonych w decyzji Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie, w zakresie pomiaru rzeczywistej ilości ścieków odprowadzanych poprzez przelew burzowy przy ul. Brzozowej w Stargardzie oraz nie wykonała pomiarów zawartości substancji w wodach rzeki Iny i kanału burzowego przy ul. Brzozowej, po uruchomieniu przelewu 17 czerwca 2023 r. Ponadto Spółka, realizując umowy zawarte z Miastem Stargard na obsługę sieci kanalizacji deszczowej, nie zapewniła w latach 2021-2022 wykonania badań oczyszczonych wód opadowych z częstotliwością określoną w pozwoleniach wodnoprawnych. Nie prowadziła także, wymaganych przepisami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, regularnych kontroli ilości i jakości odprowadzanych ścieków bytowych i przemysłowych oraz kontroli przestrzegania warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych.
Inne stwierdzone w Spółce nieprawidłowości dotyczyły w szczególności: nieobejmowania okresowymi (pięcioletnimi) kontrolami budowlanymi sieci kanalizacji sanitarnej, braku części wpisów w prowadzonych książkach obiektów budowlanych oraz wytwarzania i magazynowania na terenie oczyszczalni ścieków odpadów z czyszczenia studzienek kanalizacyjnych, pomimo braku wymaganego na to zezwolenia.
Miasto Stargard nie zapewniło prawidłowej i rzetelnej organizacji oraz realizacji zadań w zakresie nadzoru nad postępowaniem z nieczystościami ciekłymi oraz odprowadzaniem wód opadowych i roztopowych. W latach 2021-2023 nie prowadzono kontroli dotyczących sprawdzenia sposobu postępowania przez właścicieli i użytkowników nieruchomości z nieczystościami ciekłymi z szamb i osadników przydomowych oczyszczalni ścieków. Sporządzony w grudniu 2023 r. plan kontroli nie obejmował części nieruchomości, ponieważ prowadzona w Urzędzie Miejskim w Stargardzie ewidencja szamb i przydomowych oczyszczalni ścieków była nieaktualna i niekompletna. Nie sprawdzano i nie egzekwowano także realizacji obowiązku podłączenia nieruchomości do istniejącej i nowobudowanej kanalizacji sanitarnej.
Miasto Stargard sprawowało niewystarczający nadzór nad wykonywaniem obsługi sieci kanalizacji deszczowej powierzonej Spółce Wody Miejskie, w tym nie zapewniło przestrzegania warunków określonych w pozwoleniach wodnoprawnych dotyczących odprowadzania wód opadowych i roztopowych. Inne stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły w szczególności: odprowadzania od kwietnia 2023 r. wód opadowych i roztopowych z jednej z ulic bez wymaganego pozwolenia wodnoprawnego z uwagi na upływ jego ważności i niepodjęcia działań w celu jego przedłużenia lub wydania nowego pozwolenia, niepoinformowania Wód Polskich (do czasu kontroli NIK) o wykonaniu i użytkowaniu urządzeń określonych w dwóch decyzjach o udzieleniu pozwoleń wodnoprawnych, w celu wpisania ich do systemu informacyjnego gospodarowania wodami, a także niezapewnienia przeprowadzenia przeglądu Aglomeracji Stargard z wymaganą częstotliwością oraz nieobejmowania okresowymi pięcioletnimi kontrolami budowlanymi większości sieci kanalizacji deszczowej.
Z ustaleń kontroli wynika, że w badanym okresie Miasto Stargard wybudowało 10 km sieci kanalizacji deszczowej i zwiększyło retencję wód (zakończono budowę sześciu zbiorników retencyjnych, trzy kolejne były w trakcie budowy) w celu ograniczenia ilości wód opadowych i roztopowych odprowadzanych do kanalizacji ogólnospławnej. Dwukrotnie w 2021 r. i 2023 r. wystąpiono o dofinansowanie inwestycji mającej na celu ograniczenie zrzutów nieoczyszczonych ścieków do rzeki Iny poprzez przelewy burzowe w ramach Rządowego Programu Polski Ład. Dopiero jednak działania podjęte w 2023 r. były skuteczne i rozpoczęto przygotowania do realizacji inwestycji „Budowa przepompowni nadmiarowej ścieków wraz z adaptacją obiektów kubaturowych i wykonaniem niezbędnych urządzeń na terenie oczyszczalni ścieków w Stargardzie”. W 2023 r. Miasto przystąpiło także do opracowania i wdrożenia miejskiego planu adaptacji do zmian klimatu.
Wnioski
W związku ze stwierdzonymi licznymi nieprawidłowościami po kontroli w Urzędzie Miejskim w Stargardzie, Najwyższa Izba Kontroli sformułowała 16 wniosków, a po kontroli w Spółce Wody Miejskie Stargard – 10. Wnioski zostały już w zrealizowane lub są w trakcie realizacji.
O stwierdzonych nieprawidłowościach wskazujących na popełnienie wykroczeń Najwyższa Izba Kontroli dotychczas zawiadomiła Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Stargardzie w zakresie naruszenia przepisów Prawa budowlanego oraz Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w zakresie przetwarzania odpadów ze studzienek kanalizacyjnych bez wymaganego zezwolenia. Trwa analiza materiałów dotyczących skierowania dalszych zawiadomień do właściwych organów.
Stargard zwiększa retencję
Stargard przystąpi niebawem do rozbudowy systemu retencji, by zapobiec zrzutom ścieków do Iny po deszczach nawalnych. Inwestycja, która miała kosztować początkowo ok. 22 mln zł, pochłonie jeszcze raz tyle.
M.in. na wybudowanie kolejnego syfonu pod Iną z pompami zasycającymi i remont zbiorników na terenie oczyszczalni ścieków miasto otrzymało ok. 20 mln z Polskiego Ładu. Spółka Wody Miejskie ogłosiła przetarg na wyłonienie wykonawcy. Oferta opiewa jednak na prawie 40 mln zł. Miasto chce jednak system modernizować.
Na ostatniej sesji Rady Miejskiej w Stargardzie zapadła decyzja o zwiększeniu kwoty na to zadanie. Jak tłumacza włodarze, niezakontraktowanie się teraz, może skutkować utratą dofinansowania. Miasto w najgorszym scenariuszu posiłkować się kredytem, prowadzi rozmowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, ale zamierza szukać dotacji bezzwrotnej.
Stargard, podobnie jak ponad połowa polskich miast, w tym m.in. Warszawa ma system kanalizacji ogólnospławnej, wybudowany przed rokiem 1990. Od lat inwestuje jednak w kanalizację rozdzielczą przy okazji prowadzenia nowych inwestycji. W ostatnich latach wydano na ten cel ponad 40 mln zł.
Ze wszystkich kanałów burzowych największy problem w Stargardzie jest z kanałem burzowym przy ul. Brzozowej. Po deszczach nawalnych otwiera się on najczęściej. A to powoduje zrzut ścieków do Iny.
Zdecydowano, że należy wybudować kolejny, czwarty syfon pod rzeką Iną ze stacją pomp zasysających. Miasto zamierza też wykorzystać nieużywane zbiorniki komory fermentacyjnej. Z szacunków fachowców wynika, że do dwóch trzecich będzie można je wypełniać. Cała inwestycja związana z modernizacją systemu ściekowego w mieście ma trwać ponad 3 lata.
- Dzięki inwestycjom retencja z 4 tysięcy metrów sześciennych zwiększy się do 30 tysięcy - mówił Rafał Zając na ostatniej sesji Rady Miejskiej w Stargardzie. - Powinniśmy sobie poradzić z godzinnym, a nawet półtoragodzinnym deszczem nawalnym. Stargard jest jednym z niewielu podmiotów, który przyznaje, że rzeczywiście system rzeki nie jest doskonały, że w wyniku zrzutów nadmiarowych ściek trafia do rzeki Iny, my się do tego przyznajemy. Natomiast odpowiednie służby powinny się zająć tymi, którzy się do tego nie przyznają.
Jak podkreśla prezydent, to nie Stargard był winowajcą śnięcia ryb w Goleniowie, do czego doszło w czerwcu ub. r. To wykazała ekspertyza wykonana na zlecenie Wód Miejskich.
- Zrzut musiał nastąpić przed Goleniowem - zapewnia prezydent.
Ale za to zająć obsadził wszystkimi kolegami wszystko spółki miejskie.tak jak wcześniej panie, a zresztą takie same cwaniaki.
Magda (5.173.159...) 30-08-2024 08:03
2.
A czemu tak śmierdzi
Xxl (89.151.16...) 30-08-2024 08:18
3.
przez ten okres do Iny poszło trzy razy tyle ścieków z prostego wyliczenia i to ten największy syf i tam ma być ryba
PRAGMATYK (91.226.236...) 30-08-2024 18:10
4.
Pokażcie mi w tych spółkach chociaż jednego decydenta z wykształceniem kierunkowym,z doświadczeniem w pracy i osobę doszkalającą się tematycznie, która lubi to co robi i sprawdza podwładnych i zalecaną robotę.Pomijam fakt ,że nawet zwykłej kanalizy nikt nie odbiera i sprawdza jak została wykonana bo dupsko za ciężkie.I finał taki ,że sramy do INY :)
Nie ma takich (91.94.29...) 30-08-2024 21:34
5.
Oto rządy królika...
BunnyStar (89.151.25...) 30-08-2024 23:39
6.
No i jest pretekst na podwyżkę cen za ścieki.
Jan (83.11.68...) 31-08-2024 16:07
7.
no to BUmmmmm!!!!
A KTO OBYŁ PRZY ODBIORZE ?
A KTO BYŁ PRZY URUCHOMIEMIU?
I KTO KONTROLOWAŁ CAŁE TE ŚCIEKI PÓŹNIEJ?
KTOtOOObyŁŁŁ? (89.151.18...) 31-08-2024 18:42
8.
Ad. 4 - to prawda. Który z ";FACHOWCÓW"; ma wykształcenie kierunkowe? Np prezesi, architekt miejski itp.
@@@ (176.221.125...) 31-08-2024 19:54
9.
Czyli czekamy na zmiany w Wodach Wiejskich w zarządzie i pewnie na innych szczeblach. ;)
Stargard MOJE miasto (91.94.27...) 31-08-2024 21:13